Τετάρτη 19 Οκτωβρίου 2011

Οι βάρβαροι Γαλάτες στην Ελλάδα

Το σημαντικότερο ιστορικό γεγονός που συγκλόνισε την περιοχή στα αρχαία χρόνια ήταν η μάχη με τους Γαλάτες του Βρένου, ενός σκληρού κεντροευρωπαίου πολεμιστή που ήρθε στην Ελλάδα το 279 πΧ με σκοπό να λεηλατήσει τα μυθώδη ελληνικά πλούτη, η φήμη των οποίων είχε φτάσει μέχρι την μακρινή του πατρίδα.

Μια εκπληκτική και ολοζώντανη περιγραφή της μάχης δίνει ο Παυσανίας στα "Φωκικά" του. Οι βαρβαρότητες και η απάνθρωπη συμπεριφορά των επιτιθέμενων δημιούργησαν τεράστια αίσθηση στο πανελλήνιο την εποχή εκείνη. Η καταστροφή του Καλλίου, πόλης Αιτωλικής που τοποθετείται στην περιοχή του σημερινού χωριού "Κλαψί", υπήρξε μια από τις μελανότερες σελίδες καθώς οι λεηλασίες και οι βανδαλισμοί ξεπέρασαν κι εκείνες που περιγράφονται στην άλωση της Τροίας!

Η γεωγραφική θέση του Κλαυσείου κοντά στην εύφορη Ποταμιά του Καρπενησίου και στην απόμερη πλαγιά του Κώνισκου υπογραμμίζουν την πιθανότητα να χτίσθηκε εκεί μια σπουδαία πόλη, όπως επιμαρτυρούν και λίγα ευρήματα. Το όνομα του χωριού η παράδοση θέλει να προέρχεται από τα κλάμματα και τους ολοφυρμούς των κατοίκων του κατά την άλωσή του από τους Γαλάτες ή Κέλτες όπως χαρακτηριστικά αναφέρονται στο κείμενο του Παυσανία..

Οι Γαλάτες ήταν φοβερά πολεμικός λαός από την κεντροδυτική Ευρώπη. Ήταν ψηλοί, υπερήφανοι με τρομερή ματιά κατά το Μακελίνο, ξανθοί και πάλλευκοι κατά τον Πλούταρχο.

Επειδή οι μόνες πηγές για τους Γαλάτες είναι οι ρωμαϊκές και ελληνικές αναφορές και δεν υπάρχουν γραπτά κείμενα από τους ίδιους, είναι εξαιρετικά δύσκολο να υπάρξουν ιστορικά βεβαιωμένες παρατηρήσεις γι' αυτούς. Η μόνη αξιόπιστη πηγή για την ενδυμασία και τα έθιμά τους είναι οι παραστάσεις που βρίσκονται στη θήκη ξίφους που φυλάσσεται στο Μουσείο της Βιέννης. Αυτή η μπρούτζινη θήκη μάλιστα, αποτελεί ανωμαλία στο σύνολο των ευρημάτων του Λα Ταίν καθότι είναι η μόνη με παραστάσεις και μάλιστα αφηγηματικές.

Πρόκειται μια σκηνή με τρεις πολεμιστές, τέσσερις καβαλάρηδες καθώς και δύο άνδρες που κρατούν ένα κυκλικό αντικείμενο ανάμεσα σε δύο επίσης κυκλικά μοτίβα. Στις εικόνες φαίνονται ξεκάθαρα τα σχήματα καθώς επίσης και η λεπτομέρεια των τριών πολεμιστών με τις μεγάλες ασπίδες τους.

Οι μόνοι άφθαρτοι, ικανοί να τους αντιμετωπίσουν, ήταν οι Αιτωλοί που μόλις είχαν εξέλθει από τη βαρβαρότητα, όπως παρατηρεί ο Βιλλαμόβιτς. Έστειλαν λοιπόν στις Θερμοπύλες, σ' αυτή την ιστορική πύλη εισόδου προς τη νότια Ελλάδα, για να προτάξουν εκεί άμυνα κάτι παραπάνω από 7000 "οπλιτεύοντες" και ιππείς και 790 ψιλούς (ελαφρά οπλισμένους) με τρεις στρατηγούς: τον Πολύαρχο, τον Πολύφρονα και το Λαοκράτη. Στο πλευρό τους έσπευσαν οι Βοιωτοί, οι Φωκείς, Οι Οπούντιοι Λοκροί και λίγοι Μεγαρείς. Οι Πελοποννήσιοι, εκτός από τους Πατρείς, αδιαφόρησαν ή αρνήθηκαν να πάρουν μέρος στην αντιμετώπιση των Γαλατών του Βρέννου, ίσως γιατί ήθελαν, κατά το Γερμανό ιστορικό Μπέλοχ, να φθαρούν οι Αιτωλοί και να πέσει το γόητρό τους. Αρχηγός όλων των Ελληνικών δυνάμεων ορίσθηκε ο Αθηναίος Κάλλιπος, παρά το γεγονός ότι το κύρος των Αθηναίων αυτή την εποχή ήταν πεσμένο.

Επιστρέφοντας οι Γαλάτες για το στρατόπεδο των Θερμοπυλών θέλησαν ν' ακολουθήσουν το ίδιο δρομολόγιο. Στη γραμμή όμως που ενώνει την Οξιά με τον Τυμφρηστό, στη ράχη πάνω περίπου από το σημερινό χωριό Άγιος Νικόλαος (Λάσπη), κοντά στις πηγές του Κρικελλιώτικου Ποταμού (υψόμ. 1720 μ.) τους έστησαν καρτέρι οι κάτοικοι των χωριών της Ευρυτανίας, της Αιτωλίας και της Δολοπίας, άνδρες και γυναίκες, οπλισμένοι με πρόχειρα όπλα, γεωργικά εργαλεία και ρόπαλα και τους προξένησαν τρομερό θανατικό. Από την επιδρομή στην Αιτωλία δε γύρισαν στη βάση τους μπροστά στις Θερμοπύλες ούτε οι μισοί ("ελάσσονες των ημίσεων") Γαλάτες. Ο τόπος της σύγκρουσης γέμισε από πτώματα των βαρβάρων επιδρομέων και τα κόκαλά τους άσπριζαν για πολλά χρόνια στην επιφάνεια της γης. Η θέση ονομάσθηκε "Κοκκάλια" και τ' όνομα αυτό διατηρείται ως σήμερα. Οι γεωργοί έβρισκαν ως πριν από λίγα χρόνια στα χωράφια τους, σύμφωνα με την παράδοση, ανθρώπινα κόκαλα και σκουριασμένα κομμάτια από μεταλλικά όπλα.

Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΝΙΚΗΣ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΟΥΣ ΓΑΛΑΤΕΣ ΕΙΣΒΟΛΕΙΣ

[…] Οι Γαλάτες που εισέβαλαν στην Ελλάδα είχαν σκοπό όχι απλώς να τη λεηλατήσουν αλλά
και να την αποικίσουν. […] Πήραν μαζί τους τις γυναίκες και τα παιδιά τους με σκοπό να
βρουν νέες εστίες και να εγκατασταθούν μόνιμα σε αυτές.
[Σε αυτήν την άποψη συνηγορεί το ότι μετά τη δεύτερη εισβολή, οι επιζήσαντες
δημιούργησαν κελτικό βασίλειο στην Τύλη, ενώ άλλοι εγκαταστάθηκαν στη Μικρά Ασία και
παρέμειναν εκεί για αρκετούς αιώνες ως μια αυτοτελής εθνική ομάδα.]

Σαφώς αξιομνημόνευτη είναι η αποφασιστικότητα που επέδειξαν μέσα στην απελπισία τους
οι Έλληνες. Αξιοσημείωτο είναι ότι, στην προσπάθειά τους να επιζήσουν, αφάνισαν δεκάδες
χιλιάδες Γαλάτες παρότι συνολικά δεν είχαν συγκεντρώσει πάνω από 30.000 μαχητές. Το
κατόρθωμα αυτό γίνεται ακόμα μεγαλύτερο αν αναλογιστεί κανείς ότι ο σωματότυπος και η
αριθμητική υπεροχή του εχθρού, σε συνδυασμό με την έλλειψη των μεγάλων ηγετών στον
ελλαδικό χώρο –δεδομένης της απουσίας των Πύρρου και του Αντίγονου Γονατά-
καθιστούσε αναμενόμενη την κελτική επικράτηση. Ωστόσο, σε μια εποχή φθοράς των
παλιών αξιών, εμφύλιων σπαραγμών και με την παλιά λάμψη του ελληνικού πολιτισμού να
σβήνει, το ελληνικό πνεύμα, με πρωταγωνιστές τους Αιτωλούς, απέδειξε για ακόμα μια
φορά την αξία του ενάντια σε έναν ισχυρό και αλώβητο λαό που δέσποζε σε ολόκληρη τη
Δυτική Ευρώπη [στις αρχές του 4ου π.Χ. αιώνα είχαν κατακτήσει μέχρι και τη μετέπειτα
κοσμοκράτειρα Ρώμη]. Οι Έλληνες, σε μια εποχή παρακμής, τέλεσαν έναν άθλο μεγαλύτερο
ίσως από εκείνον της αναχαίτισης των περσικών ορδών μερικούς αιώνες πριν, οπότε η
Ελλάδα άκμαζε σε όλους τους τομείς. Είναι πράγματι παράξενο που μια τόσο σημαντική
στιγμή στην ελληνική ιστορία δεν έχει την προβολή που της αρμόζει..


πηγή:  http://www.evrytania.gr/netp/history/arxaia_istoria.htm

πηγή: Γιώργος Τσόρβας “Οι Γαλάτες στην Ελλάδα. Η εισβολή των Βαρβάρων”

Επιπρόσθετες  πληροφορίες από http://www.istorikathemata.com/2012/11/Gauls-invasion-in-Greece-279-bc.html

Μάχη στα στενά των Θερμοπυλών
Έλληνες λιποτάκτες είχαν ενημερώσει το Βρέννο για τις δυνάμεις που θα αντιμετώπιζε στις Θερμοπύλες. Παρά την ύπαρξη της ελληνικής στρατιάς, προέλασε από την Ηράκλεια και ξεκίνησε την επίθεση την αυγή της επόμενης μέρας. Δεν είχε μαζί του Έλληνα μάντη και δεν προέβη σε μυστηριακές θυσίες, αν όντως οι Κέλτες πίστευαν σε τέτοιου είδους δοξασίες. Οι Έλληνες αντιτάχθηκαν σιωπηρά και με τάξη. Όταν προσέγγισαν τους Γαλάτες, το ιππικό απομακρύνθηκε ελάχιστα από τον κύριο κορμό, ενώ οι ελαφρά οπλισμένοι στρατιώτες έμειναν πιο πίσω εκτοξεύοντας ακόντια, βέλη και πέτρες.
Το ιππικό και των δύο παρατάξεων δεν έπαιξε σοβαρό ρόλο επειδή το έδαφος στο πέρασμα δεν ήταν μόνο στενό αλλά και ολισθηρό λόγω του βραχώδους εδάφους και των χειμάρρων που κυλούσαν ανάμεσα στα βράχια. Οι Γαλάτες ήταν ελαφρύτερα οπλισμένοι από τους Έλληνες: πολλοί από αυτούς πολεμούσαν γυμνοί από τη μέση και πάνω και ως μοναδικό αμυντικό όπλο είχαν τις ασπίδες τους, οι οποίες ήταν κατώτερες τεχνολογικά από τις ελληνικές και τους παρείχαν ελάχιστη προστασία. Με τρομερό πάθος και πολεμική ορμή, την ώρα της μάχης μετατρέπονταν σε ανίκητες πολεμικές μηχανές. Χτυπημένοι από τσεκούρι ή ξίφος, συνέχιζαν να πολεμούν ώσπου να πέσουν νεκροί. Τρυπημένοι από ακόντια ή βέλη συνέχιζαν να μάχονται με το σθένος τους αναλλοίωτο όσο μέσα τους κυλούσε ζωή. Ορισμένοι έβγαζαν τα καρφωμένα στο σώμα τους ακόντια και τα εκσφενδόνιζαν πίσω στους αντιπάλους τους ή τα χρησιμοποιούσαν για μάχη σώμα με σώμα.
Στο μεταξύ, οι Αθηναίοι που βρίσκονταν στις τριήρεις, αγκυροβολημένοι στη λάσπη που εκτεινόταν μέχρι τη θάλασσα, με δυσκολία και κίνδυνο έφεραν τα πλοία τους όσο το δυνατόν πιο κοντά στην ακτή, εξαπολύοντας βέλη ή οτιδήποτε άλλο μπορούσε να ριφθεί ενάντια στους Γαλάτες. Οι τελευταίοι ευρισκόμενοι σε πλήρη σύγχυση και μέσα σε πολύ περιορισμένο χώρο, προκάλεσαν κάποιες απώλειες στους Έλληνες αλλά οι ίδιοι υπέστησαν ακόμα μεγαλύτερες. Αυτή η εξέλιξη ανάγκασε τους αρχηγούς τους να τους αποσύρουν πίσω στο Γαλατικό στρατόπεδο. Υποχωρώντας άτακτα και υπό πλήρη σύγχυση, αρκετοί από αυτούς ποδοπατήθηκαν από τους συντρόφους τους ενώ κάποιοι έπεσαν σε βάλτους και βούλιαξαν κάτω από τη λάσπη. Οι απώλειές τους κατά την υποχώρηση ήταν εξίσου μεγάλες με αυτές που υπέστησαν στη μάχη.
Αφού οι Κέλτες είχαν πλέον λεηλατήσει στο διάβα τους σπίτια και ναούς, παραδίνοντας το Κάλλιο στις φλόγες, επέστρεψαν από τον ίδιο φυσικό αυχένα με σκοπό να συναντήσουν τον υπόλοιπο γαλατικό στρατό. Καθ’ οδόν συνάντησαν τους Πατρινούς, οι οποίοι ήταν οι μόνοι μεταξύ των Αχαιών που είχαν απαντήσει στο πολεμικό κάλεσμα των Αιτωλών. Εκπαιδευμένοι ως οπλίτες, διενήργησαν μια κατά μέτωπον επίθεση ενάντια στους Γαλάτες αλλά υπέστησαν εκτενείς απώλειες απέναντι σε έναν σαφώς πολυπληθέστερο στρατό. Στη σημερινή θέση Κοκκάλια (τοποθεσία που οφείλει την ονομασία της στα πολλά διασκορπισμένα και θρυμματισμένα οστά που απαντώνται εκεί μέχρι και σήμερα, ανεξίτηλα σημάδια μιας τρομακτικής μάχης), οι 8.000 Αιτωλοί, άνδρες και γυναίκες, συνέχιζαν να καταδιώκουν τους βαρβάρους και να τους επιτίθενται. Πολλά από τα βέλη που τους έριχναν έβρισκαν στόχο επειδή οι Γαλάτες δεν είχαν ισχυρή αμυντική θωράκιση. Οι Αιτωλοί οπισθοχωρούσαν όταν οι Γαλάτες τους επιτίθεντο και επέστρεφαν δριμύτεροι όταν οι τελευταίοι γύριζαν τα νώτα τους. Οι Καλλιείς οι οποίοι είχαν υποστεί τη μεγαλύτερη καταστροφή, επεδείκνυαν τη μεγαλύτερη οργή. Κατάφεραν να εκδικηθούν το θάνατο των συντρόφων τους προκαλώντας μεγάλες απώλειες στο γαλατικό απόσπασμα. Από τους 40.800 λιγότεροι από τους μισούς επέστρεψαν στις Θερμοπύλες.